Deze Internet column verschijnt regelmatig in de zaterdagbijlage Ter Zake van De Morgen
Java, de door Sun gepromote en door Microsoft node getolereerde ontwikkelomgeving voor Internet, intranet en Netwerk Computers (NCs), ontgroeit langzaam maar zeker het stadium van speeltje. Een aantal softwarebedrijven, met Applix, Lotus en Corel op kop, vergokken hun toekomst gedeeltelijk op Java. Corel werkt aan een versie van zijn kantoorapplicaties (waaronder het vroegere WordPerfect) in Java. Lotus doet hetzelfde met zijn Components. En Applix verkoopt nu al een volledig functionele Anywhere Office for Java.
Met Anywhere Office for Java, een echte thin client van exact 320 KB klein, blijft het Amerikaanse bedrijf Applix concurrenten als Corel en Lotus voor in de race om serieuze applicaties te ontwikkelen die draaien op intranetten en Netwerk Computers. Applix is van oorsprong een leverancier voor een specialistische markt: realtime software. Applix Builder software wordt vooral gebruikt in de financiële wereld waar uiterst korte responstijden van levensbelang zijn. Aandelenhandelaren maken gebruik van een handelsmodel dat draait op een spreadsheet van Applix. Daarbij wordt de data, zoals aangeleverd door financiële dataleveranciers als Reuters en Bloomberg, direct doorgerekend op het moment dat de data arriveert.
Applix was in staat snel met een Java-suite op de markt te komen omdat het bedrijf de bestaande, voor client/server-systemen gebouwde Applixware-suite heeft omgebouwd voor Java. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Corel en Lotus, die hun applicaties volledig herschrijven in Java, gebruikt de levancier zijn bestaande 'thin client'-applicaties en worden die via een nieuwe user interface-schil Java-enabled gemaakt.
Lotus ontwikkelde de eerste versie van zijn Components met behulp van Microsofts ActiveX. Onder de codenaam Kona werkt Lotus nu aan Java-versies. Components zijn compacte toepassingen die ontwikkelaars kunnen inbouwen in maatapplicaties. Ze werken echter ook zelfstandig op intranetten, internet en Netwerk Computers. Een gebruiker kan er zijn eigen compacte Java Office mee creëren. Lotus heeft bètaversies van Kona applets voor rekenbladen, projectbeheer, charting, agendabeheer, tekstverwerking, presentaties, web-ontwikkeling en zogenaamde compound (samengestelde) documenten. Deze laatste applet laat toe om snel documenten te creëren met verschillende soorten gegevens (bijvoorbeeld rekenblad, tekst en grafiek in één "levend" document).
Waar Applix en Lotus zich eerder op een gespecialiseerde netwerkmarkt richten, zoekt Corel met zijn Office for Java een breder publiek op. Als maker van kantoorsoftware heb je het tegenwoordig niet meer voor de wind. Zeker niet als je je vrijwel uitsluitend op de grootste markt richt, namelijk die van het Windows-platform. Op die markt is immers ook de maker van dat platform actief als applicatiebouwer. Microsoft Office heeft ondertussen stevig de markt van de kantoorsuite in handen.
Java is ontwikkeld als een platformonafhankelijke programmeertaal voor het verfraaien van webpagina’s met allerlei miniatuurapplicaties ("applets"). Dat stadium is het inmiddels al weer ontgroeid. Softwareproducenten kijken met begerige ogen naar het alternatief dat het platformonafhankelijke Java zou kunnen bieden voor het monopolie van Microsoft. Het ligt dus voor de hand dat ze ook gaan experimenteren met het omzetten van hun software naar Java. Java mag dan wel platformonafhankelijk zijn, maar dat werd bereikt door de applets niet te laten compileren naar de machinecode van een of andere computer. Java-applets bestaan uit broncode die naar een tussenvorm gecompileerd werd. Die tussenvorm is geen machinecode maar instructies voor een Java Virtual Machine (JVM), die deze instructies interpreteert en uitvoert. U begrijpt dat dit een stuk langzamer is dan het uitvoeren van echte machinecode op een computer. Het voordeel is uiteraard de platformonafhankelijkheid die dit overlevert. Voor zowat alle besturingssystemen bestaat er een JVM, al is dat bij de meeste voorzien als een uitbreiding voor de webbrowser (zoals Netscape Navigator 3.x of Microsoft Internet Explorer 3.x). OS/2 Warp 4 is het enige platform (voor zover ons bekend) dat een JVM in het besturingssysteem geïntegreerd heeft zitten en Java-applets kan uitvoeren alsof het systeemeigen applicaties zijn. Het hoeft dus niet via de webbrowser.
Uit testen van Data TestLab met een vroege bèta van Corel for Java blijkt dat Java bruikbaar is voor het draaien van grotere applicaties, op voorwaarde dat het gebruikte platform snel genoeg is om de Java-code met voldoende vaart te kunnen uitvoeren. Een Pentium/100 met 32MB RAM en OS/2 Warp 4, Windows 95 of Windows NT 4.0 (voor deze laatste wel minstens 48 MB RAM) schijnt nét snel genoeg om je niet al te veel te ergeren aan de uitvoeringssnelheid van CorelOffice for Java.
Of dit betekent dat iedereen nu overschakelt naar Java en we een stroom van applicaties hiervoor mogen verwachten, is natuurlijk andere koek. Pas over enkele dagen pakt Corel uit met de tweede bèta. Het zal nog wel enkele maanden duren voor de definitieve Java-kantoorsuite te koop ligt in de winkels. Net zoals u zullen we moeten afwachten en kijken naar hoe de markt evolueert.
Aan dit artikel droegen ook Ad Mulder en Johan Zwiekhorst bij.
URLs
Applix: http://www.applix.com (met "levende" demonstratie van Anywhere Office for Java)
Lotus Components: http://components.lotus.com/
Lotus Kona: http://kona.lotus.com/ (met online demos)
Corel: http://www.corel.com